سعید خطیبی: باید برای چاپ عربی رمانمان در کشور خودمان مبارزه کنیم
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۳۲۸۹۳
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از قنطره، سعید خطیبی نویسنده الجزایری در مه ۲۰۲۳ برای رمان جنایی تاریخی خود «نهایة الصحرا» یا «پایان صحرا» برنده جایزه شیخ زاید در بخش نویسنده جوان شده است. وی در مصاحبه‌ای درباره ادبیات و مشکلات نویسندگی در الجزایر صحبت کرده است.
متن مصاحبه مورد اشاره به این‌ترتیب است:
«پایان صحرا» چهارمین رمان من است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
* این کتاب شما یک رمان جنایی تاریخی است. رمان جنایی به عنوان یک ژانر هنوز در جهان عرب توسعه نیافته است. به نظر شما چرا اینطور است؟
اولین کتاب جنایی است که من نوشتم. رمان‌های دیگر من نیز به مضامین تاریخی مربوط به زمان جنگ داخلی الجزایر می‌پردازند، اما رمان‌های جنایی نیستند. دوره جنگ داخلی فصل مهمی از تاریخ ماست. من خودم را «فرزند جنگ» می‌دانم. اما این که چرا هیچ رمان جنایی در جهان عرب وجود ندارد؟ باید بگویم من همین سوال را از خودم می‌پرسم. این نیز چیزی است که دوستانم مدام از من می پرسند. تنها پاسخی که می توانم به آن فکر کنم این است: رمان جنایی مترادف با آزادی است.
برای نوشتن یک رمان جنایی، نویسنده به بیشترین آزادی ممکن نیاز دارد و این چیزی است که ما در جهان عرب نداریم. حتی در جایی که سانسور دولتی وجود ندارد، ما باز خودمان را سانسور می‌کنیم. عادت کرده‌ایم. پس از چندین سال کنترل دولتی این کار اجتناب‌ناپذیر است. حتی وقتی قرار نیست در مورد دین یا سیاست بنویسی باز ما خودمان نظارت می‌کنیم. ما برادر بزرگ درونی خود را داریم تا اطمینان حاصل کنیم که با دولت‌ها و مردم دچار مشکل نمی‌شویم. اما این برای نوشتن رمان جنایی بازدارنده است. مشکل در جهان عرب این نیست که ما نویسندگان خوبی نداریم؛ برخی از نویسندگان عرب بسیار خوب کار می‌کنند، اما آزادی لازم برای نوشتن یک رمان خوب را ندارند.
* این داستان جنایی در نهایت درباره مجرمی است که مصیبت‌های خود را دارد. آیا نویسندگان عرب معتقد نیستند عدالت است که در نهایت پیروز می‌شود؟
به نظر من این بیشتر به مهارت نویسنده بستگی دارد. باید برنامه‌ریزی کنی و تحقیقات دقیقی انجام دهی. من برای رمانم، حداقل یک سال صرف تحقیق و سه سال صرف نوشتن کردم، که انرژی زیادی می‌برد و نکته اصلی آزادی درونی است. اگر «پایان صحرا» را در الجزایر می‌نوشتم، کارم و چه کسی می‌داند شاید بیشتر از آن، در خطر می‌بود. به عنوان مثال، اگر یک روزنامه‌نگار مقاله‌ای بنویسد که رژیم دوست ندارد، یا شغلش را از دست می‌دهد یا حتی به زندان می‌افتد.
من بسیاری از نویسندگان را می شناسم که می گویند آنچه را که واقعا فکر می کنند نمی‌نویسند زیرا نمی‌خواهند معیشت‌شان به خطر بیفتد. من در الجزایر نیستم و می‌توانم آنچه می‌خواهم بنویسم. برای رسیدن به این نقطه سخت جنگیده‌ام.
* یعنی چیزی به طور خاص الجزایری در مورد رمان شما وجود دارد؟
ما برای انتشار ادبیات الجزایر به زبان عربی مبارزه می‌کنیم، اما زیرساخت‌ها وجود ندارد. حمایت مالی از نویسندگانی که عربی می‌نویسند نمی‌شود. مردم به حال خود رها شده‌اند. مشکل اصلی دیگر این است که خواننده‌ای هم نیست، چون بیشتر مردم کتاب فرانسوی زبان می‌خوانند. دولت برای ترویج زبان عربی کاری انجام نمی‌دهد در حالی که پتانسیل این کار کشوری است که ۴۵ میلیون نفر جمعیت دارد.
برخی از نویسندگان، به ویژه آنهایی که سن بالاتری دارند، معتقدند آزادی بیان بیشتری در زبان فرانسه دارند، اما این موضوع به بازار کتاب نیز مربوط می شود. برای ادبیات عرب، الجزایر صرفاً یک سرزمین بایر است. تقریباً هیچ کتابفروشی ادبیات عربی ارائه نمی‌کند. مردم هنوز تمایل دارند بیشتر به زبان فرانسوی بخوانند - ما واقعاً باید برای عربی بجنگیم.
گرچه ادبیات فرانسه را در دانشگاه الجزیره و سپس در سوربن پاریس خواندم و پس از آن به فکر نوشتن به زبان فرانسه بودم، در نهایت عربی را انتخاب کردم. متأسفانه، نه دولت الجزایر و نه وزارت فرهنگ تمایلی به ترویج ادبیات عرب ندارند. از سوی دیگر، مؤسسه فرهنگی فرانسه و سفارت فرانسه سرمایه‌گذاری زیادی برای حفظ جامعه فرانسوی زبان دارند که اصلا قابل مقایسه برای حفظ زبان عربی نیست.
وضعیت در الجزایر بسیار بدتر از تونس یا مراکش است که برای ترویج ادبیات عرب در سال‌های اخیر کار کرده‌اند. در الجزایر، به‌عنوان نویسنده، باید همه کارها را خودم انجام دهم؛ بازاریابی، جلسات کتابخوانی و امضای کتاب هیچی برگزار نمی‌شود. نکته اصلی این است که خوب بنویسی.
* در آن صورت احتمالاً چند نسخه از یک رمان را می‌فروشید؟
ممکن است یک سال تمام طول بکشد که کتاب خودم را تبلیغ کنم تا شاید ۱۰۰۰ نسخه بفروشم. هیچ ایستگاه تلویزیونی مرا برای مصاحبه یا بحث دعوت نمی‌کند. در الجزایر همه رسانه‌ها ابزار دولت هستند و رسانه‌ها به ادبیات علاقه ندارند، چه رسد به ادبیات عربی. به همین دلیل است که جایزه شیخ زاید برای من بسیار مهم است. امیدوارم کمک کند تا مردم متوجه شوند که ادبیات خوبی به زبان عربی برای خواندن وجود دارد. این درک احتمالاً برای بسیاری شوکه کننده خواهد بود.
* جایزه شیخ زاید توسط امارات تامین می شود. آیا این بدان معنا نیست که برخی از چیزهایی که قابل پرداختن نبوده در کتاب شما هست؟
رمان من به بسیاری از تابوها پرداخته است. تفاوت جایزه شیخ زاید با سایر جوایز ادبی منطقه در این است که هیات داوران جایزه شیخ زاید بر اساس معیارهای صرفا ادبی در تصمیم‌گیری آزاد است. مهم این نیست که چپ هستی یا راست، فقط خوب نوشتن ملاک انتخاب است. بر این مبنا درباره یک رمان قضاوت می‌شود. به هر حال اگر کتاب خوب نباشد، پرداختن به انواع تابوها هم فایده‌ای ندارد.
* رمان شما درباره چیست؟
خطیبی: محور رمان من رویدادی است که ۵ اکتبر ۱۹۸۸ در الجزایر رخ داد. آن روز شاهد اولین خیزش مردمی پس از استقلال کشور از فرانسه در سال ۱۹۶۲ بودیم. مردم عصبانی بودند زیرا چیزی برای خوردن نداشتند: نه شیر، نه شکر. این در دوره‌ای بود که الجزایر سوسیالیستی بود و پلیس و ارتش به سمت تظاهرکنندگان تیراندازی کردند. خیلی‌ها تیرباران شدند. وقتی شنیدم شوکه شدم. چگونه ممکن است چنین اتفاقی ۲۵ سال پس از استقلال رخ دهد؟ پلیس خودمان خیلی راحت تظاهرکنندگان را به گلوله بست! اما من در کتابم آنچه اتفاق افتاده را توصیف نمی‌کنم – چون حتی همه بچه‌ها هم در الجزایر این را می‌دانند - من به این سوال علاقه دارم که چرا این اتفاق افتاد؟ کتاب‌های تاریخی در این باره چیزی نمی‌نویسند. من در رمانم سعی می‌کنم دلیل وقوع این اعتراض انقلابی در خیابان‌ها را توضیح دهم. برای من، این تفاوت بین رمان تاریخی و کتاب تاریخی است.
* چرا این اتفاق افتاد؟
درست بعد از استقلال در الجزایر مسیر اشتباهی را انتخاب کردیم. خیلی چیزها بود که مدتها ندیده بودیم. در همان زمان، اعتراض‌های ۵ اکتبر ۱۹۸۸ آغاز اسلام گرایی در الجزایر بود که به ده سال جنگ داخلی در دهه ۱۹۹۰ منجر شد. همه چیز از دهه ۱۹۸۰ شروع شد.
امیدوارم خوانندگان در آلمان به زودی بتوانند این کتاب را با ترجمه آلمانی بخوانند. من اروپا را بیشتر و بیشتر می‌بینم که به سمت راست حرکت می‌کند و پوپولیست‌های راست هر چه بیشتر نفوذ می‌کنند. امیدوارم بتوانیم با ادبیات و فرهنگ کاری برای مقابله با آن انجام دهیم.
سعید خطیبی، متولد ۱۹۸۴ در بوصعده الجزایر، ادبیات فرانسه را در الجزایر و پاریس آموخت و سپس به عنوان روزنامه‌نگار و مترجم مشغول به کار شد. او اکنون در اسلوونی زندگی می‌کند. وی برای رمان «پایان صحرا» در سال ۲۰۲۳ جایزه شیخ زاید را در بخش نویسنده جوان دریافت کرد. هیات داوران اصالت سبک و سهم نوآورانه او را در ژانر رمان جنایی تاریخی به زبان عربی ستایش کردند.
کد خبر 5945990منبع: مهر
کلیدواژه: ادبیات عرب ادبیات داستانی ادبیات جهان الجزایر کتاب و کتابخوانی هفته کتاب 1402 معرفی کتاب فلسطین رژیم صهیونیستی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی محمد مهدی اسماعیلی رونمایی کتاب محمدعلی اسلامی ندوشن ایران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دفاع مقدس انتشارات سوره مهر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جایزه شیخ زاید جهان عرب ادبیات عرب پایان صحرا رمان جنایی زبان عربی یک رمان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۳۲۸۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری جشن تولد برای مجموعه کتاب‌های پیامبران اولوالعزم در نمایشگاه کتاب
حجت الاسلام علیرضا سبحانی نسب مدیر انتشارات جمال در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره برنامه‌های این نشر برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: برنامه انتشارات بین المللی جمال برای نمایشگاه بین المللی کتاب ۱۴۰۳، ان شاءالله برنامه متنوع و جذابی خواهد بود تا مخاطبان عزیزمان و دوستداران کتاب بتوانند بهره‌ی خوبی از غرفه جمال ببرند.
وی افزود: بخشی از این برنامه، رونمایی از اولین خروجی دپارتمان رمان نشر جمال که به تازگی کار خودش را آغاز کرده خواهد بود؛ رمانی از جناب سید میثم موسویان با نام «روزهایی که از آن سر در نمی‌آوریم» که درباره اهالی یک روستاست که دچار خشکسالی می‌شوند و یک جادوگر به آنها توصیه‌هایی می‌کند و... این رونمایی با کمک غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی انجام خواهد شد.
مدیر انتشارات جمال گفت: همچنین رونمایی از رمان عطر گل محمدی نوشته استاد داود امیریان از دیگر برنامه‌های نشر جمال در این نمایشگاه خواهد بود. این رمان درباره زندگی رسول اکرم با محوریت صحابه ایشان است.
سبحانی نسب اظهار داشت: با همکاری غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی، جشن تولدی برای مجموعه کتاب‌های پیامبران اولوالعزم که در پویش مثل ما، مثل ماه محور بودند برگزار خواهیم کرد و نیز نویسندگان توانمند و پرسابقه جمال مثل آقایان سید محمد مهاجرانی، دکتر مسلم ناصری، علی شعیبی، داوود امیریان و غلامرضا حیدری ابهری در غرفه برای گفتگو با مخاطب حضور خواهند داشت. عوامل تولید محتوای انتشارات هم در غرفه جمال حضور پیدا خواهند کرد و با مخاطبان عزیز، گفتگوی صمیمانه خواهند داشت و همه این‌ها بخشی از برنامه نشر جمال در غرفه کتاب کودک و نوجوان است.
وی افزود: یکی از مهمترین چالش‌هایی که نشر جمال در سال ۱۴۰۲ در نمایشگاه بین المللی کتاب با آن مواجه بود، مکان کوچک غرفه بود که با توجه به سابقه و تعداد بالای عناوین نیازمند غرفه‌ای شایسته حضور نشر جمال در نمایشگاه هستیم.
مدیر انتشارات جمال گفت: انتشارات جمال با بالای ۵۰۰ عنوان کتاب در غرفه نمایشگاه بین المللی کتاب برای اهالی کتاب حضور خواهد داشت. کتب چاپ اولی به زبان فارسی، عربی و انگلیسی بالغ بر ۱۰۰ عنوان است و حدود ۱۳۰ جلد از عناوین ما هم تجدید چاپ شده است.
حجت الاسلام علیرضا سبحانی نسب بیان کرد: ما در نمایشگاه امسال، سه غرفه خواهیم داشت؛ غرفه کودک و نوجوان، غرفه بزرگسال و غرفه بین‌الملل. برنامه جدید امسال ما، پک‌هایی است که تدارک دیده‌ایم. حدود هشت پک که شامل پک کودک خداشناس، خانواده کتاب‌خوان، این قند پارسی، رسم عاشقی، قهرمانان وطن و چند بسته دیگر است که به ترتیب شامل کتاب‌های خداشناسی کودکان، ضرب‌المثل‌های فارسی، خانواده موفق و دفاع مقدس است.
انتهای پیام/
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است